K-Dron – “Przeoczony Kształt” – bryłą geometryczna o tysiącach możliwości – Spotkanie z Januszem Kapustą

Termin spotkania: 18-11-2015

Miejsce: Rzeszów, Rynek 8 (siedziba SARP)

Rozpoczęcie o godzinie 17:00

Czym jest stworzony przez Janusza Kapustę K-Dron?

W 2004 r. Janusz Kapusta opublikował swoje odkrycie, w którym po raz pierwszy w historii udało mu się połączyć złoty i srebrny podział w jednej geometrycznej konstrukcji, [bryła] którą zrealizowano jako pomnik w Kole w maju 2009r.

Anglogęzyczny film o budowie, kształtach i możliwościach twórczych wykoszystania K-Dronu

K-dron jest obiektem geometrycznym odkrytym pewnej styczniowej nocy 1985 r. w Nowym Jorku przez polskiego architekta Janusza Kapustę, który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych w 1981 r. miesiąc przed ogłoszeniem stanu wojennego w Polsce. Janusz Kapusta wraz z kolegą przygotowywali wystawę w NowymJorku. Po wydrukowaniu prospektów wystawowych, przedstawiających dwa kwadraty – jeden wpisany w drugi pan Kapusta dostrzegł w nich formę przestrzenną. Uplastycznił ją przez odpowiednie zacieniowanie wnętrz kwadratów i wykonał model przestrzenny bryły. Tak zrodził się ten osobliwy wielościan.

K-dron ma nazwę wywodzącą się od litery “K” , która jest 11-tą literą w alfabecie (k-dron ma 11 ścian) i słowa “DRON” oznaczającego w języku greckim ścianę. Pierwsza litera nazwiska twórcy K-dronu to też litera “K”. Patrząc z ukosa na k-dron można też dostrzec literę “K”.

*

K-dron został opatentowany w USA 29 maja 1985 przez biuro United States Patent pod numerem 4681481 i przez kolejne 10 lat wykorzystywany był przez inżynierów amerykańskich do projektowania elewacji budynków, dachówek, sufitów, mebli, zabawek, gier a nawet wyrobów jubilerskich. Obecnie spotyka się go we wzorcach budowanych również w Polsce (np. Środa Wlkp).

*

K-dron składa się z powierzchni k-dronowej, która jest rombem z dołączonymi trójkątami prostokątnymi i bazy k-dronu, tworzących w sumie jedenastościan Najciekawszą własnością k-dronu jest fakt, że dwa k-drony złożone ze sobą dają w sumie sześcian. Ta własność wykorzystywana jest na przykład w transportowaniu kolumn głośnikowych. Układa się je tak, by nie zniszczyły się te ściany, w których zainstalowane są głośniki.

*

K-drony złożone ze sobą w większej ilości dają ciekawe układy przestrzenne. Padające na nie światło odbija się dając ciekawe efekty wizualne. Tę własność wykorzystano w kołpakach kół samochodowych. Dzięki zamieszczeniu na nich powierzchni k-dronowej kierowca innego samochodu jadącego w kierunku prostopadłym do niego dostrzega w reflektorach jego koła szybciej, niż przy zastosowaniu normalnych kołpaków.

*

K-dron jest wielościanem, który nawet po obejrzeniu nie jest łatwo narysować. Interesujące są testy w których proponuje się osobie testowanej wykreślenie k-dronu znając jego trzy rzuty. Przeprowadzenie tego testu przy użyciu programu CABRI umożliwia osobie testowanej weryfikowanie swojej konstrukcji przez obracanie jej względem dwóch osi. Po dorysowaniu każdej nowej krawędzi można sprawdzić, czy jest możliwe jej położenie.

[źródło: http://www.interklasa.pl/]

Janusz Kapusta urodził sie w Zalesiu w 1951 roku. Po ukońeczniu Liceum Sztuk Plastycznych w Poznaniu, a następnie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (dyplom w 1977 r.) wstąpił na Wydział Filozofii Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.

Jego twórczość obejmuje zarówno grafikę, plakat, rysunek prasowy, opracowania graficzne, ilustracje książkową, jak i scenografię teatralną oraz malarstwo. Jeszcze w latach studenckich publikował swoje rysunki m. in. w „Szpilkach”, „Radarze”, „ITD”, „Forum”, „Literaturze” oraz w prasie francuskiej i niemieckiej. Jest laureatem 40 krajowych i zagranicznych nagród artystycznych m. in. “Złotych” i “Srebrnych Szpilek”.

W 1981 roku Janusz Kapusta zamieszkał w Nowym Jorku. Od tego czasu jego prace ukazują się m. in. w „The New York Times”, „The Wall Street Journal”, „The Washington Post”, „Graphis”, „Print”, „Nature”. Prace artysty znajdują się w zbiorach wielu muzeów i galerii na świecie m. in. Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Museum of Modern Art w San Francisco, IBM Collection, Muzeum Sztuki w Łodzi. Janusz Kapusta miał wiele wystaw indywidualnych i brał udział w wielu wystawach zbiorowych. Jest autorem bibliofilskiego wydania “Zniewolonego umysłu” Czesława Miłosza (The Limited Edition Club, Nowy Jork 1983).

W latach 1982-1985 Janusz Kapusta zaprojektował dwa pisma: „Le’ An Ha’Errev” i „Blue Star” i był ich dyrektorem artystycznym. W tym samym czasie z Andrzejem Czeczotem założył i prowadził firmę reklamową “Visual Thinking”.

W 1983 był dyrektorem artystycznym największej prezentacji polskiej piosenki w Studio 54th, “ New York’- Polish Extravaganza”. W „Locie Świerkowej Gęsi”, filmie produkowanym przez Michaela Hausmana i reżyserii Lecha Majewskiego (1984 r.) był doradcą artystycznym i projektantem czołówki.

W 1985 roku odkrył nową figurę geometryczną – jedenastościenną bryłę, której nadał nazwę K-dron. Dwa lata później otrzymał na nią patent amerykański, a potem w kilkunastu państwach na świecie. W latach 1991-92 Kapusta byl współzałożycielem i dyrektorem artystycznym miesięcznika “OKay America”. Zaprojektowal też magazyn psychologiczny “Charaktery”.

W 1995 roku zaproszony przez reżysera Lecha Majewskiego zaprojektował w Heilbronn (Niemcy) scenografię i kostiumy do opery Roberta Wilsona “Czarny Jeździec”,a w Warszawie, w Teatrze Wielkim, scenografię do “Carmen” Georga Bizeta. W 1998 roku, również w Heilbronn, opracował scenografię do “Snu nocy letniej” Szekspira. Janusz Kapusta opublikował 4 książki: “Almost Evrybody “(1984) wydaną przez Wiliam Morrow w Nowym Jorku, “Kapusta w New York Times” przez Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe i Ars Polonę, “K-dron, opatentowana nieskończoność” przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (1995) oraz “Plus, Minus, Podręcznik do myślenia” wydaną w 2014 przez Zysk i S-ka. W 1998 roku Janusz Kapusta otrzymał prestiżową nagrodę im. Alfreda Jurzykowskiego w dziedzinie sztuk pięknych.

W 1999 roku w Muzeum Sztuki w Łodzi odbyła się wystawa całkowicie poświęcona K-dronowi. W tym samym czasie w Teatrze Lalki i Aktora Ateneum w Katowicach odbyła się premiera sztuki dla dzieci “Planeta K-dron, czyli tajemnica przerwanej podróży” której Kapusta był autorem, scenografem i reżyserem. W 2000 roku artysta odkrył nowe nieznane wcześniej zasady złotego podziału i prezentował je na matematycznych konferencjach na amerykańskich i polskich uniwersytetach. Jego artykuły ukazały się w matematycznych periodykach Stanów Zjednoczonych i Japonii.

2001 roku na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu została obroniona praca magisterska o twórczości Janusza Kapusty zatytułowana “Od rysunku do sztuki czystej”. W lutym 2002 Janusz Kapusta stworzył scenografię do “Carmen” w Wileńskiej Operze Narodowej na Litwie. Tego samego roku Kapusta jako jeden z 22 artystów ze świata był zaproszony do uczestnictwa w Międzynarodowej wystawie w Zagrzebiu (Chorwacja) w celu odtworzenia zbiorów Muzeum Sztuki w Vukovar, które zostało zniszczone w czasie wojny bałkańskiej. W maju 2004 Kapusta zdobył Grand Prix na międzynarodowym konkursie w Ankarze upamiętniającym 80. rocznicę Republiki Tureckiej.

W 2005 roku w Sintrze (Portugalia) za rysunek opublikowany w “Rzeczpospolitej”. Kapusta zdobył pierwszą nagrodę za najlepszy rysunek prasowy opublikowany na świecie w poprzednim roku i również pierwszą nagrodę na międzynarodowym biennale rysunku prasowego w Teheranie (Iran).

W latach 2004 -2007 Kapusta jako Visiting Profesor współpracował z Wyższą Szkołą Sztuk Wizualnych i Nowych Mediów w Warszawie. W styczniu 2007 roku Janusz Kapusta został wybrany przez londyńskie pismo “Nature” do zilustrowania serii 14tu artykułów o najważniejszych odkryciach naukowych na świecie. W 2007 roku w związku ze staraniami Wrocławia o przyznanie mu EXPO 2012. Ministerstwo Kultury i Sztuki zamówiło u Kapusty nowe odwzorowanie Ziemi i Nieba na K-Dronie z brązu jako specjalny podarunek dla przedstawicieli 98 państw podejmujący decyzję o wyborze miasta.

We wrześniu 2009 w Kole został odsłonięty pierwszy na świecie pomnik K-dronu a Januszowi Kapuście przyznano medal “Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

W maju 2010 nadano autorowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta Koła. Od 1995 do chwili obecnej jego prace ukazują się regularnie w “Rzeczpospolitej” . W “Plusie, minusie” jest autorem cotygodniowej rubryki “Pion, poziom”. Największa Agencja Ilustracyjna na świecie “Images” prezentuje ponad sześćset prac Kapusty.

W listopadzie 2010 roku na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Janusz Kapusta uzyskał stopień doktora.

W 2011 roku wódka „Vesica”, której Kapusta wymyślił nazwę, zaprojektował 3 butelki i oprawę plastyczną została uznana za najlepiej sprzedającą się nową wódkę w Stanach Zjednoczonych. W tym samym roku w Nowym Jorku Kapusta został laureatem konkursu “Wybitny Polak” w kategorii Kultura.

Dla uczczenia 65ej rocznicy Liceum Sztuk Plastycznych w Poznaniu w gmach budynku szkoły wmontowano
k-dronową płaskorzeźbę o wysokości 12 metrów. W 2012 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdan Zdrojewski i Galeria El zamówiła u Kapusty rzeźbę dla historycznej kolekcji miejskiej w Elblągu.

W grudniu 2014 roku Janusz Kapusta razem z Wojtkiem Gorczyńskim i Andrzejem Pawlikiem wygrał międzynarodowy konkurs w Ottawie, Kanada, na pomnik poświęcony ofiarom komunizmu.

Kapusta jest dyrektorem artystycznym The Chopin Society of New York i honorowym członkiem Polish American Business Club